Deelprogramma Landschap en recreatie

Wat willen we bereiken?

Behouden van een aantrekkelijk buitengebied door in te zetten op versterking van landschap en natuurwaarden.

Wat gaan we daarvoor doen?

• Particulieren en agrariërs adviseren over de cultuurhistorische waarde van het landschap en de mogelijkheden voor aanleg en herstel van landschapselementen. Voor 2025 gaan we uit van ongeveer 10 nieuwe locaties waarbij aanplant van nieuwe landschapselementen plaatsvindt. Hierbij werken wij samen met het Provinciale Platform Groenblauwe Dooradering. Hiervoor zal voor de periode 2025 - 2028 een nieuwe samenwerkingsovereenkomst afgesloten worden.
  
• Advisering over inpassing van flora- en faunawaarden bij ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente. Hiermee wordt voor een belangrijk deel invulling gegeven aan de gemeentelijke taken met betrekking tot de Wet Natuurbescherming die op 1 januari opgegaan in de Omgevingswet. In 2023 is het soortenmanagementplan (SMP) gebouw-bewonende soorten (vleermuizen, gierzwaluw en huismus) aanbesteed en het onderzoek daarvoor gestart. Oplevering en vaststelling van het SMP is gepland voor eerste kwartaal 2025. 
  
• We maken ons hard voor versterking van de weidevogelpopulatie op het Eiland van Schalkwijk en andere kansrijke locaties binnen de gemeente. Hiervoor overleggen wij actief met grondeigenaren en gebruikers, de stichting Weidevogelbeheer Eiland van Schalkwijk, de agrarische natuurvereniging BoerenNatuur Utrecht Oost en de provincie Utrecht om de oppervlakte weidevogelgebied te vergroten (via onder andere subsidies) en de kwaliteit daarvan te verbeteren. 
  
• Binnen de regionale samenwerkingsverbanden U16/Groen en Landschap en daarbinnen Groen Groeit Mee, bijdragen aan realisatie van een gezamenlijk ontwikkelbeeld voor de regio met bijpassende realisatiestrategie door participatie in Groen Groeit Mee. De gemeente Houten doet mee aan de pilot Kromme Rijn Linielandschap (KRLL) waarvoor in 2024 een ontwikkelperspectief ontwikkeld is. Hierbij is het KRLL in vier deelgebieden verdeeld. Hopelijk kunnen in 2025 de eerste projecten in het veld uitgevoerd worden.
  
• Belangrijk bij alle ontwikkelingen in het buitengebied is dat wij bij het versterken van de leefbaarheid in het buitengebied ontwikkelingen van natuur en toerisme niet ten koste mogen gaan van leefbaarheid in het buitengebied. Inwoners worden betrokken bij deze ontwikkelingen. 

• We willen de leefbaarheid van het buitengebied behouden en versterken. We hechten veel waarde aan het landelijke, agrarische en dorpse karakter van het buitengebied van Houten. We streven daarom naar samenhang en evenwicht tussen wonen, recreatieve activiteiten, landbouw en andere economische activiteiten en mobiliteit. We willen dat de schaal van activiteiten aansluit bij het landelijke en dorpse karakter van het buitengebied. Hiervoor stellen we De Agenda Buitengebied op. Dit is een ambitiedocument om Houtense opgaven in beeld te brengen en aan te sluiten op de landelijke, provinciale, regionale en lokale plannen, ambities, beleid en wet- en regelgeving. De Agenda Buitengebied zal bestaan uit bouwstenen voor het omgevingsvisieproces.

Ontwikkeling, beheer en promotie van toeristische-recreatieve voorzieningen in de gemeente (zoals terreinen, routes en initiatieven) in Houten en in de regio.

Wat gaan we daarvoor doen?
Bij deze doelstelling is sprake van een actieve inzet op een veelheid van terreinen:  

•  In algemene zin bijdragen aan het versterken van promotie van recreatie en toerisme binnen de   gemeente en de regio met informatievoorziening door de VVV Kromme Rijnsteek.

Hiervoor worden de volgende activiteiten georganiseerd: 
- zoeken naar twee locaties voor mobiele informatiezuilen en die up to date houden
- vertegenwoordiging van Houten in Visit Utrecht Region 
- voeren van campagne via social media om toeristen te trekken naar Kromme Rijnstreek 
- ontwikkelen en verspreiden folders en brochures met wandel- en fietsroutes 
- contacten met de pers over bovenstaande 
- samenwerken met Stichting ter promotie van Eiland van Schalkwijk
- ondersteunen en bijdragen aan organisatie van allerhande regionale activiteiten voor recreanten.

Bij alle activiteiten is het van belang dat er een evenwicht is tussen het aantal activiteiten en de impact die die activiteiten hebben op de leefbaarheid. Hier moet een evenwicht in worden gevonden. Anderzijds hebben wij ook te maken met een verwachte transitie in de landbouw in verband met de stikstofproblematiek. Hiervoor zal het nodig zijn dat voor een deel van de landbouw een ander verdienmodel wordt gevonden. Daarbij kan recreatie ook een onderdeel vormen. Dit is een worsteling waar wij nog lang niet uit zijn en waar nog veel vooral met het gebied over moet worden gesproken. Hierbij werken wij samen met de provincie en gemeenten in en om het Kromme Rijngebied in het kader van het Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG). Ondanks het bericht dat de regering stopt met het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), heeft de Provincie Utrecht aangeven door te gaan met het bereiken van de doelen van het UPLG, daar heeft de provincie ook middelen voor.

In dat kader zijn wij als gemeente Houten al gestart met het opstellen van een Agenda Buitengebied waarin de ambities van het college gaan worden vertaald. In het kader van het opstellen van deze Agenda is informatie uit vooral het buitengebied worden opgehaald welke kansen en mogelijkheden er liggen, maar zullen ook inwoners uit de kern van Houten hiervoor worden geconsulteerd. Deze Agenda Buitengebied wordt in de raad van december 2024 door de raad behandeld zodat op basis van die Agenda in 2025 gestart kan worden met de voornemens uit deze Agenda.

• In samenwerking met 15 regiogemeenten en de marketingorganisaties van de gemeenten, bijdragen aan de regiostrategie (inter)nationaal toerisme en uitvoering geven aan het marketingplan (dat onder meer inzet op online vindbaarheid en campagnes voor specifieke doelgroepen) 
• Deelname aan het Recreatieschap Stichtse Groenlanden die regionale recreatieterreinen beheert en onderhoudt binnen in onze gemeente en in de regio. Het feitelijke beheer en onderhoud van de regionale recreatieterreinen wordt uitgevoerd door Staatsbosbeheer (SBB) in opdracht van SGL. Daarnaast zorgen wij voor goede informatievoorziening over deze recreatieterreinen. 
• In samenwerking met gebiedspartners verbeteren van de stad-land verbindingen en het recreatieve netwerk voor wandelen en fietsen, bijvoorbeeld in verband met het Omgevingsprogramma Recreatie en Toerisme. Hiervoor is Groen Groeit Mee een belangrijke Pijler. 
• Samen met het Routebureau (voorheen onderdeel van SGL) worden de recreatieve wandel- en fietspaden onderhouden, verbetert en uitgebreid. Hierbij wordt gezorgd dat deze aansluiting vinden aan paden in de regio. Hierover wordt actief gecommuniceerd. Ook Landschap Erfgoed Utrecht heeft hierin een rol vanwege het beheer en onderhoud van wandelpaden, zogenaamde klompenpaden.
• Faciliteren van ondernemersinitiatieven die bijdragen aan de recreatieve aantrekkelijkheid van de gemeente en het buitengebied in het bijzonder.  
• Naar aanleiding van de bijschrijving van de Hollandse Waterlinies als Werelderfgoed bij UNESCO het beleefbaar en bereikbaar maken van deze Hollandse Waterlinies in samenwerking met de beheerders van deze forten en de provincie Utrecht, met diverse projecten, routes en arrangementen (hier ligt ook een link met archeologie en cultuurhistorie en het project Sterke Veilige Lekdijk). Hierbij is het van belang dat wij ondernemers op de forten faciliteren om hun fort open te stellen voor toeristen. Dat is nodig die te trekken zodat het beheer en onderhoud van de forten kan worden gefinancierd. Op het Eiland van Schalkwijk, en met name de Stelling van Honswijk, heeft dat nodig om als UNESCO Werelderfgoed te kunnen overleven.