Voor u ligt de programmabegroting voor het jaar 2025. In deze begroting zijn de inhoudelijke speerpunten voor het komende jaar opgenomen en zijn de ambities uit het collegeprogramma voor het komend jaar vertaald.
Deze begroting is opgesteld in een onrustige periode waarin grote vragen spelen. Het nieuwe kabinet werkt momenteel zijn plannen uit voor Prinsjesdag. Diverse ontwikkelingen in de wereld baren ons zorgen. Maatschappelijke onrust openbaart zich ook in Nederland. Daarbij krijgen de gemeenten als eerste overheid voor inwoners te maken krijgen met financiële onzekerheden die hun weerslag op de samenleving hebben. Het weerbaar zijn en worden van de samenleving vraagt op verschillende aspecten onze aandacht. Hoe kunnen we onze inwoners meer weerbaar maken? Hoe kunnen we meer verkracht genereren om onze veiligheid te borgen en daarbij nieuwe vormen van criminaliteit tegen gaan? Hoe kunnen we onze inwoners helpen preventief de gezondheid op peil houden en in bredere zin het welzijn te borgen en te bevorderen? Gelukkig staan we daar als gemeente niet alleen voor maar kunnen we een beroep op de inzet, de creativiteit en de wil van onze inwoners om hier actief een bijdrage aan te leveren.
Tegen deze achtergrond met grote vragen, staan de financiële mogelijkheden van de gemeenten stevig onder druk. Ook onze gemeente staat aan de vooravond van het zogenaamde ravijnjaar 2026 waarin bezuinigingen nodig zullen zijn om ons financiële huishoudboekje op orde te houden. In de eerstvolgende perspectiefnota krijgen deze hun beslag. De periode daarvoor wordt intensief voor alle betrokkenen. Dat realiseren we ons.
Tenslotte: over de kwaliteit van onze begroting blijven we graag in gesprek met uw raad. Stapsgewijs voeren we verfijningen door in de prestatie indicatoren, de beoogde maatschappelijk effecten van de uit te voeren activiteiten en de financiële vertaalslag die hiervoor nodig is. We vernemen graag uw reflectie hierop, daar het college in deze begroting al een eerste stap hierin heeft gemaakt.
Prognose begroting 2025 en meerjarenbegroting
De begroting 2025 heeft een structureel sluitend saldo voor 2025 en voldoet aan de voorwaarden voor repressief toezicht door de provincie. De meerjarenraming voor de periode 2026-2028 kent echter nog geen structureel sluitend saldo. De redenen hiervoor zijn duidelijk. Onze inkomsten dalen (de algemene uitkering voor onze gemeente daalt door de herijking van het gemeentefonds en bovendien krijgen we al jaren onvoldoende compensatie van het rijk voor de inflatie). Onze kosten lopen op (waarbij de stijgende kosten voor de jeugdzorg er uit springen). Hierdoor bedraagt het meerjarige tekort in onze begroting ongeveer 7,5 miljoen Het is daarom onontkoombaar om stevig om te buigen en hiermee keuzes te maken die impact hebben op onze inwoners maar die wel noodzakelijk zijn.
De Ronde van Houten
Vanwege het grote tekort in de meerjarenraming zijn wij in 2024 gestart met de Ronde van Houten, een intensief participatietraject om met inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven op zoek te gaan naar de mogelijkheden om te bezuinigen. In september 2024 is op basis van deze inbreng Het Houtens Begrotingsadvies aan u uitgebracht. Dit advies weegt voor ons en u zwaar mee bij de voorbereiding van de bezuinigingspakket dat aan de orde komt in de perspectiefnota 2026.
Ambities
In deze begroting blijven de ambities uit het Collegeprogramma 2022-2026 de stip op de horizon. Realisatie gebeurt stap voor stap. Waar noodzakelijk stellen we bij. We geven u een kort resumé van de hoofdlijnen voor 2025:
- Bouwen voor Houten: De behoefte aan extra woningen blijft onverminderd groot en blijft daarom hoog op de agenda. We werken door aan het plannen en realiseren van concrete bouwprojecten zowel binnen de Rondweg als in het buitengebied. De visies voor Houten-Oost, het Centrum, de Molenzoom en de Koppeling zijn in 2025 gereed waarmee concrete (ver)bouwplannen naar de uitvoeringsfase kunnen worden gebracht. Kansen voor versnelde woningbouw pakken we op leggen we waar nodig aan u voor en hierbij hebben betaalbare woningen de expliciete aandacht van het college.
- Volkshuisvesting: Op dit gebied werkt het college actief aan voldoende passende woningen die nodig zijn om iedereen een geschikte woonplek te hebben. Denk hierbij aan de vraag naar levensloopbestendige woningen vanwege de vergrijzing, maar ook voldoende betaalbare woningen conform de doelgroepenverordening.
- Duurzaamheid en klimaat: we actualiseren onze Klimaatverkenning. De bijdrage aan de energietransitie, het aardgasvrij maken van de Polders en de voorstellen uit het Burgerberaad verwerken we in een nieuw energieplan 2025-2030. Dit alles in samenspraak met onze inwoners.
- Preventie, bestaanszekerheid en zorg: dit zijn thema’s die het dagelijks leven van onze inwoners beroeren. Niet alleen voor de gemeente zijn het financieel uitdagende tijden. Dit geldt ook voor onze inwoners. We blijven daarom inzetten op zorg voor de meest kwetsbare groep inwoners. Dit doen we samen met tal van (vrijwilligers)organisaties op het gebied van armoede, werk, burenhulp en inkomen. Voorkomen is beter dan genezen. Daarom zetten we samen met de partners ook sterk in op preventie. Dat geldt ook voor fysieke en mentale gezondheid, welbevinden en welzijn. Daarom zetten we ons enerzijds in voor een divers aanbod aan cultuur en sport, en anderzijds voor adequate zorg wanneer dat nodig is. De toegang tot voorzieningen is wat ons betreft zo laagdrempelig mogelijk bereikbaar voor al onze inwoners.
Buiten kijf staat dat Houten wat betreft het college de leefbare, veilige en fijne gemeente moet blijven die het altijd is geweest. Voor jong en oud, voor nieuwkomers en Houtenaren, voor al onze inwoners. Daarom werken we in 2025 gezamenlijk verder aan de mooie ambities uit het collegeprogramma 2022-2026.