We bereiden ons vanwege de vele onzekerheden voor op te treffen maatregelen voor het jaar 2025. Naast het voorstel voor voorlopige inzet van € 2,5 miljoen vanuit de vrije reserve betreft dit voor 2025 naar huidig inzicht nog € 1,5 miljoen te treffen maatregelen. Deze maatregelen komen uit de Ronde van Houten waar we tot op heden rekening houden met een structurele opgave van € 7,5 miljoen. Bij de begroting 2025 biedt het college een pakket aan met maatregelen voor 2025 en 2026 inclusief een begrotingsadvies vanuit de samenleving.
Na besluitvorming over deze perspectiefnota zullen we in aanloop naar de begroting 2025 de maatregelen concreet vormgeven, waarbij we in eerste instantie putten uit de volgende 4 denkrichtingen:
- Efficiency op wettelijke taken;
- Alternatieve vormen van bekostiging en/of effecten op beïnvloedbare kosten niet wettelijke taken;
- Putten uit de vrije en de beklemde algemene reserve;
- Belastingen en leges
Meerjarige financiële ontwikkeling 2025 - 2028
Financiële ontwikkelingen
In het collegeprogramma 2022-2026 hebben we ingezet op financiële stabiliteit met als doel een financieel huishoudboekje dat structureel op orde is tot en met 2025. Dit met inbegrip van een solide algemene beklemde reserve van (minimaal € 15 miljoen) en een vrije algemene reserve die ruim voldoen aan de provinciale norm. Ook ligt met de Verantwoording 2023 aan u voor om het positieve jaarrekeningresultaat over 2023 toe te voegen aan de vrije algemene reserve. Inclusief dit nog te nemen besluit het totaal aan algemene reserve op 30 miljoen, waarvan we voor 2025 voorlopig voorstellen € 2,2 miljoen in te zetten.
Op 11 Juli 2024 behandelde de Raad het Integraal Financieel en beleidskader 2025-2028 (Perspectiefnota) van de gemeente Houten. In dit kader zijn alle tot op dat moment bekende ontwikkelingen verwerkt. Daarnaast staan er in dit kader de belangrijkste spelregels voor de begroting 2025, zoals indexeringspercentage voor loon en prijsontwikkeling. Daarnaast informeerde het college met de raadsinformatiebrief "Meicirculaire 2024 gemeentefonds" de raad over de effecten van de meicirculaire 2024.
Op basis van die momentopnames bestond voor 2025 een tekort van 5.509k waarvan een deel opgelost zou worden door de meicirculaire (2.090k) een deel door de inzet van de vrije reserve (2.500k) en het laatste deel door een bezuinigingsopgave van ongeveer € 1.500k voor 2025.
Met de vertaling van dat kaders, de meicirculaire en de begrote bezuinigingen naar deze begroting is er een tekort uitgekomen van 2.200k wat we dekken met de inzet van de vrije reserve t.h.v. dit bedrag.
Het college heeft een aantal bezuinigingsmaatregelen voorgesteld die zo min mogelijk impact hebben op de maatschappij, zie hiervoor paragraaf 1.5.2. Een detailtoelichting over de voorgestelde bezuinigingsmaatregelen vindt u op deze pagina.
Voor 2026 en verder staan we voor grote financiële uitdagingen, het tekort loopt op tot 7.500k.
In de onderstaande tabel de meerjarenbegroting 2025-2028, inclusief de standen vanuit het integraal financieel en beleidskader 2024-2025. Verschillen met de cijfers verwerkt in de huidige begroting 2025 zijn:
- het effect van de Meicirculaire was hoger (+446k).
- van het voorgenomen besluit om 1,5 miljoen Euro te bezuinigen met als doel een positief saldo voor 2025 (+581k) wordt er nu uitgegaan van een sluitende begroting met resultaat nul, en is er in 2025 772k hiervan ingevuld.
- hierdoor viel het te dekken bedrag uit de Algemene Reserve lager uit (-300k)
Effect Meicirculaire 2024
Dit betreft de verwerking van de uitkomsten van de meicirculaire 2024 Gemeentefonds
Structureel begrotingssaldo 2025-2028 | bedragen x € 1.000 | ||||||||||||
2025 | 2026 | 2027 | 2028 | ||||||||||
Lasten | Baten | Saldo | Lasten | Baten | Saldo | Lasten | Baten | Saldo | Lasten | Baten | Saldo | ||
Totaal van de programma's | 141.625 | 58.904 | -82.722 | 122.201 | 39.740 | -82.461 | 117.906 | 35.733 | -82.132 | 122.797 | 39.994 | -82.803 | |
Algemene dekkingsmiddelen | 21.939 | 103.030 | 81.091 | 21.070 | 97.279 | 76.209 | 21.258 | 96.555 | 75.298 | 21.107 | 96.698 | 75.591 | |
Subtotaal programma's inclusief algemene dekkingsmiddelen, Vennootschapsbelasting en onvoorzien | 163.564 | 161.934 | -1.631 | 143.271 | 137.019 | -6.252 | 139.163 | 132.329 | -6.834 | 143.904 | 136.691 | -7.213 | |
- waarvan incidenteel | 24.002 | 21.829 | --2..110 | 4.447 | 3.970 | -477 | 12 | 0 | -12 | 16 | 0 | -16 | |
Reserves | 844 | 2.476 | 1.632 | 2.118 | 1.188 | -930 | 1.527 | 677 | -850 | 1.413 | 506 | -907 | |
- waarvan incidenteel | 737 | 4.372 | 1.435 | 414 | 666 | 252 | 164 | 176 | 12 | 170 | 186 | 16 | |
- waarvan dekking begrotingssaldo'25 | -2.200 | -2.200 | |||||||||||
Geraamd resultaat | 1 | -7.183 | -7.684 | -8.120 | |||||||||
Incidentele baten en lasten | 24.739 | 24.064 | -676 | 4.861 | 4.636 | -225 | 176 | 176 | -0 | 186 | 186 | 0 | |
Structureel begrotingssaldo | 676 | -6.931 | -7.684 | -8.120 | |||||||||
Reserves en voorzieningen 2025 - 2028
Prognose omvang vrije algemene reserve | bedragen x € 1.000 | |
|---|---|---|
Omschrijving | Bedrag | |
Stand per 1 januari 2024 | 8.976 | |
Mutaties: | ||
Jaarrekeningresultaat 2023 | 1.886 | |
Stand per 1 januari 2024 | 10.862 | |
Mutaties: | ||
Begrotingssaldo 2024 stand t/m 2de Bestuursrapportage 2024 | 1.360 | |
Stand per 1 januari 2025 | 9.143 | |
De in de begroting 2024 opgenomen mutaties in de reserves zijn als volgt samengesteld:
bedragen x € 1.000 | ||||||||
Omschrijving | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stort. | Onttr. | Stort. | Onttr. | Stort. | Onttr. | Stort. | Onttr. | |
Algemene reserve:
| 729 | 229 | 229 | |||||
Algemene beklemde reserve: | 425 | 250 | ||||||
Bestemmingsreserve straatverlichting : | ||||||||
| 168 | 145 | 170 | 141 | 170 | 151 | 170 | 161 |
Bestemmingsreserve Overlopende posten | ||||||||
| 25 | 25 | 25 | 25 | ||||
Bestemmingsreserve riolering 4 Efficiencyoverschot | 6 | 6 | 6 | 6 | ||||
Bestemmingsreserve extra afschrijving Cultuurcentrum | ||||||||
aannemer | 29 | 29 | 29 | 29 | ||||
Bestemmingsreserve BOR | ||||||||
onderhoud openbare ruimte | 1.589 | 1.437 | 1.320 | 1.203 | ||||
ruimte | 267 | 255 | 234 | 283 | ||||
| 30 | 30 | 30 | 30 | ||||
Toekomstfonds/klimaat | ||||||||
| 17 | |||||||
Bestemmingsreserve mobiliteit en bereikbaarheid
| 97 | |||||||
Bestemmingsreserve WWB inkomensdeel | ||||||||
Schaft grondexploitaties naar algemene dienst | 8 | 8 | 8 | 8 | ||||
Bestemmingsreserve Transitie ICT
| 150 | 150 | ||||||
Bestemmingsreserve Implementatie omgevingswet 2023-2026
| 425 | 7 | 250 | 250 | ||||
Bestemmingsreserve Bouwen voor Houten 2023-2026
| 675 | 225 | ||||||
Totaal begroting | 3.043 | 4.674 | 2.118 | 1.188 | 1.526 | 677 | 1.412 | 506 |
Overzicht van beoogde structurele dotaties en onttrekkingen aan reserves 2025 / 2028 | bedragen x € 1.000 | |||
|---|---|---|---|---|
(Deel) programma / Omschrijving | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Lasten (Dotaties) | ||||
Goede bereikbaarheid | ||||
| 1.619 | 1.467 | 1.350 | 1.236 |
Totaal Programma Goede bereikbaarheid | 1.619 | 1.467 | 1.350 | 1.236 |
Totaal lasten (dotaties) | 1.619 | 1.467 | 1.350 | 1.236 |
Baten (Onttrekkingen) | ||||
Programma Samen Leven | ||||
| 29 | 29 | 29 | 29 |
Totaal Programma Samen Leven | 29 | 29 | 29 | 29 |
Programma Duurzame leefomgeving | ||||
| 8 | 8 | 8 | 8 |
Totaal Programma Duurzame leefomgeving | 8 | 8 | 8 | 8 |
Programma Goede bereikbaarheid | ||||
| 267 | 255 | 234 | 283 |
Totaal Programma Goede bereikbaarheid | 267 | 255 | 234 | 283 |
Totaal baten (onttrekkingen) | 304 | 292 | 271 | 320 |
Totaal baten (onttrekkingen) en lasten (dotaties) | -1.315 | -1.175 | -1.079 | -916 |
Voorgenomen investeringen 2025 - 2028
Conform de regelgeving van het BBV dient er in een begroting aandacht te worden besteed aan de Investeringen. In de financiële verordening is daarover opgenomen dat van de nieuwe investeringen het benodigde krediet wordt opgenomen en van de vervangingsinvesteringen een totaalbedrag. Daarnaast worden vanaf 2024 ook de investeringen uit het meerjarenonderhoudsplan Openbare ruimte hierin meegenomen. Voor 2025 zijn de volgende investeringen voorzien:
bedragen x € 1
Verdere Investeringen uit het meerjareninvesteringsplan (MIP) worden niet via deze financiële begroting geautoriseerd, maar separaat ter goedkeuring aan de raad voorgelegd.
Incidentele baten en lasten
Incidentele baten en lasten 2025-2028 | |||||
Bedragen x € 1.000 | |||||
Programma / Omschrijving | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
Lasten | |||||
Programma Samen leven | |||||
Armoedefonds | 25 | 25 | 25 | 25 | |
Totaal Programma Samen leven | 25 | 25 | 25 | 25 | |
Programma Duurzame leefomgeving | |||||
Effeciency overschot riolering | 6 | 6 | 6 | 6 | |
Dotaties aan BR Riolering 4 efficiency overschot | -6 | -6 | -6 | -6 | |
Startnotitie Transitievisie warmte | 18 | ||||
Implementatie omgevingswet | 432 | 250 | |||
Dotaties aan BR Bouwen voor Houten 2023-2026 | 675 | 225 | |||
Dotaties aan BR Impl. Omgevingswet 2023-2026 tlv alg.beklemde res. | 425 | 250 | |||
Lasten grondexploitaties | 21.892 | 3.970 | |||
Totaal Programma Duurzame leefomgeving | 23.442 | 4.695 | 0 | 0 | |
Programma Goede bereikbaarheid | |||||
Resultaat aanbesteding straatverlichting | -168 | -170 | -170 | -170 | |
Dotatie aan BR Straatverlichting (resultaat aanbesteding) | 168 | 170 | 170 | 170 | |
Kapitaallasten straatverlichting | 145 | 141 | 151 | 161 | |
Extra inzet mobilieit en bereikbaarheid | 97 | ||||
Totaal Programma Goede bereikbaarheid | 242 | 141 | 151 | 161 | |
Programma Betrokken bij de Samenleving | |||||
Tijdelijk extra personele inzet ivm paspoortenpiek | 230 | ||||
Totaal Programma Betrokken bij de samenleving | 230 | 0 | 0 | 0 | |
Algemene dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie | |||||
Transitie ICT | 150 | ||||
Dotatie aan BR Transitie ICT tlv algemene vrije reserve | 150 | ||||
Tijdelijke projectleider procesbeheer | 100 | ||||
Tijdelijke projectleider informatiehuishouding | 150 | ||||
Tijdelijke projectleider 3-lijnenmodel | 150 | ||||
Tijdelijke personele inzet handboek/kwaliteitssysteem | 100 | ||||
Totaal algemene dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie | 800 | 0 | 0 | 0 | |
Totaal incidentele lasten | 24.739 | 4.861 | 176 | 186 | |
Programma / Omschrijving | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
Baten | |||||
Programma Duurzame leefomgeving | |||||
Onttrekking BR Toekomstfonds (startnotitie Transitievisie warmte) | 18 | ||||
Onttrekking BR Implementatie omgevingswet/Implementatie omgevingswet 2023-2026 | 432 | 250 | |||
Baten grondexploitaties | 21.892 | 3.970 | |||
Totaal Programma Duurzame leefomgeving | 22.342 | 4.220 | 0 | 0 | |
Programma Goede bereikbaarheid | |||||
Onttrekking BR Straatverlichting ivm gewijzigde investeringen | 145 | 141 | 151 | 161 | |
Onttrekking BR Mobilieit en bereikbaarheid | 97 | ||||
Totaal Programma Goede bereikbaarheid | 242 | 141 | 151 | 161 | |
Algemene dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie | |||||
Onttrekking Algemene reserve ivm dekking prim.begr.'25 | 2.200 | ||||
Ontrekking Algemene beklemde reserve tbv BR implementatie omgevingswet 2023-2026 | 425 | 250 | |||
Onttrekking BR Overlopde posten(armoedefonds) | 25 | 25 | 25 | 25 | |
Ontrekking BR Transitie ICT | 150 | ||||
Ontrekking Algemene vrije reserve tgv BR Transitie ICT | 150 | ||||
Onttrekking Algemene vrije reserve (tijdelijke inzet paspoortenpiek) | 230 | ||||
Onttrekking Algemene vrije reserve (tijdelijke projectleider procesbeheer) | 100 | ||||
Onttrekking Algemene vrije reserve (tijdelijke projectleider informatiehuishouding) | 150 | ||||
Onttrekking Algemene vrije reserve (tijdelijke projectleider 3-lijnenmodel) | 150 | ||||
Onttrekking Algemene vrije reserve (tijdelijke personele inzet handboek/kwaliteitssysteem) | 100 | ||||
Totaal algemene dekkingsmiddelen en ondersteuning organisatie | 3.680 | 275 | 25 | 25 | |
Totaal incidentele baten | 26.264 | 4.636 | 176 | 186 | |
Saldo incidentele baten en lasten | 1.525 | -225 | 0 | 0 | |
Waarvan ter dekking saldo primitieve begroting 2025 | 2.200 | ||||
Totaal saldo incidentele baten en lasten | -675 | -225 | 0 | 0 | |
Kerngegevens 2025 - 2028
Voor het opstellen van de begroting 2025 en het meerjarenperspectief 2025-2028is een aantal gegevens van belang. Het gaat hierbij om de kerngegevens die van invloed zijn op de berekening van de groei-gerelateerde budgetten. Dit betreft dus budgetten die hoeveelheid-afhankelijk (Q) zijn, en een aantal andere specifieke posten zoals de algemene uitkering. In onderstaande tabel is een aantal van toepassing zijnde kerngegevens per 1 januari van het betreffende jaar opgenomen.
Begrotingsrichtlijnen 2025 | ||||
Gegeven | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
Totaal aantal woningen | 21.369 | 21.583 | 22.061 | 22.229 |
Prognose woningbouwproductie | 216 | 253 | 289 | 532 |
Gemiddelde woningbezetting | 2,38 | 2,37 | 2,34 | 2,33 |
Aantal inwoners, totaal | 50.853 | 51.220 | 51.622 | 52.051 |
Aantal inwoners 0 t/m 17 jaar | 10.976 | 10.827 | 10.712 | 10.608 |
Aantal inwoners, 18 t/m 64 jaar | 30.346 | 30.395 | 30.432 | 30.548 |
Aantal inwoners 65 Jaar en ouder | 9.531 | 9.998 | 10.478 | 10.895 |
Aantal éénpersoonshuishoudens | 6.197 | 6.328 | 6.468 | 6.618 |
Aantal meerpersoonshuishoudens | 15.037 | 15.195 | 15.358 | 15.524 |
Toelichting op bovenstaande tabel:
- Uitgangspunt voor het aantal woningen en inwoners is de stand per maart 2024 uit de Bevolkingsprognose Gemeente Houten 2024 t/m 2045.
- Het verschil tussen het aantal woningen en de som van de één- en meerpersoonshuishoudens betreft vooral de incidentele leegstand van woningen.